همه‏گیری‌شناسی اختلالات روانپزشکی در استان گیلان (سال 1380)

چکیده مقدمه: بار اختلالات روانپزشکی در کشورهای پیشرفته تا حد زیادی به وسیله پرسش‌نامه‌های غربالگری و مصاحبه بالینی ساختاریافته شناسایی شده، اما بررسی بار اختلالات روانپزشکی در کشور ما محدود و تعداد مطالعات انجام شده کم می‌باشد. برنامه‏ریزی برای ارایه خدمات اساسی بهداشت روان به افراد، نیازمند آگاهی از وضعیت موجود بیماری روانی در جامعه است. هدف: این مطالعه با هدف بررسی همه‏گیری‏شناسی اختلالات روانی در افراد 18 سال و بالاتر مناطق شهری و روستایی استان گیلان انجام گرفت. مواد و روش ها: این بررسی از نوع مطالعات توصیفی- مقطعی بود. نمونه مورد مطالعه با روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای و سیستماتیک از بین خانوارهای موجود استان گیلان انتخاب گردید و از طریق تکمیل پرسش‌نامه اختلالات عاطفی و اسکیزوفرنیا (SADS) توسط کارشناسان روانشناسی در استان، جمعاً 925 نفر مورد مطالعه قرار گرفت. تشخیص‏گذاری اختلالات براساس معیارهای طبقه‏بندی DSM-IV می‌باشد. نتایج: نتایج این بررسی نشان داد شیوع انواع اختلالات روانپزشکی در استان 78/15 درصد می‏باشد که این شیوع در زنان 77/22 درصد و در مردان 57/8 درصد بوده است. اختلالات اضطرابی و خلقی به ترتیب با 32/8 و 12/4 درصد، شایع‏ترین اختلالات روانپزشکی در استان بودند. شیوع اختلالات پسیکوتیک در این مطالعه 32/0 درصد، اختلالات عصبی- شناختی 59/2 درصد و اختلالات تجزیه‏ای 43/0 درصد بوده است. در گروه اختلالات خلقی، افسردگی اساسی با 03/3 درصد و در گروه اختلالات اضطرابی، وسواس فکری- عملی با 81/2درصد شیوع بیشتری داشته‏اند. شیوع اختلالات روانپزشکی در استان در افراد گروه سنی 55-41 سال با 50/12 درصد، افراد طلاق گرفته یا جدا شده با 25 درصد، افراد ساکن در مرکز استان با 39/13 درصد، افراد با‏سواد ابتدایی با 23/16درصد و افراد خانه‏دار با 40/16 درصد بیش از گروه‌های دیگر بوده است. نتیجه‌گیری: یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که حداقل 10 درصد افراد بالای 18 سال ساکن در مناطق شهری و روستایی استان، نیازمند خدمات بهداشت روان هستند. آگاهی از این مسأله، مسؤولیت سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان بهداشتی استان را در رابطه با تدوین برنامه‌های عملی و اجرایی بهداشت روان بیش از پیش نمایان می‌سازد. هرچند بررسی انجام گرفته در زمینه اعتبار و روایی پرسش‌نامه مورد استفاده نشان‌دهنده قابلیت آن در غربالگری و تشخیص اختلالات روانپزشکی می‌باشد، با این وجود، پیشنهاد می‌گردد روایی و پایائی آن بر روی حجم نمونه بیشتری از بیماران با تشخیص‌های مختلف روانپزشکی انجام گیرد.